کدام کشور خط تولید سلاح شیمیایی در عراق ایجاد کرد

کدام کشور خط تولید سلاح شیمیایی در عراق ایجاد کرد را از سایت نکس درجه دریافت کنید.

استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی

حکومت عراق در زمان صدام حسین به طرز گسترده‌ای از سلاح‌های شیمیایی برای مقابله با مخالفان و جنگ ایران استفاده کرد. از حدود سال ۱۳۵۵، رژیم عراق با جمع‌آوری برخی از استادان دانشگاه و صرف بودجه لازم به جمع‌آوری اطلاعات دربارهٔ سلاح‌های شیمیایی ـ میکروبی و رادیواکتیو پرداخت و در هر سه زمینه، موفقیت‌هایی را به دست آورد.^[۱]

صدام حسین از سال ۱۹۸۴ به بعد به‌طور گسترده از تابون استفاده می‌کرد، اما این ماده گران بود و پیدا کردن مواد لازم برای ساخت آن هم سخت بود. او بعدها بیشتر به سراغ گاز وی ایکس رفت که قدرت و دوام بیشتری داشت. او در سال ۱۹۸۸ حدود ۴ تن از این گاز را در اختیار داشت اما ماده شیمیایی که در حجم وسیع‌تری در دسترس او قرار داشت، گاز سارین بود صدام حسین به گاز خردل هم علاقه داشت، چرا که این گاز اثرات درازمدتی نظیر کوری، انواع سرطان، ناباروری و نقص عضوهای پیش از تولد داشت.^[۲]

از سال ۱۳۶۳ استفاده گسترده عراق از گاز اعصاب، گاز تاول‌زا و گازهای عامل خون آغاز شد. تنها در یکی از موارد استفاده عراق از این قبیل سلاح‌ها علیه شهروندان عراقی حامی ایران در اسفند ۱۳۶۶، متجاوز از ۵۰۰۰ نفر غیرنظامی کشته و ۷۰۰۰ نفر دیگر مجروح شدند.^[۳] این در حالیست که اولین حمله شیمیایی عراق (به ایران) که توسط سازمان ملل در جنگ ثبت شده بود، مربوط به ۲۳ دی سال ۱۳۵۹ می‌شد که در منطقه‌ای واقع در پنجاه کیلومتری غرب ایلام بود که در آن عراق علیه نیروهای ایرانی بکار برد و نهایتاً بر اثر این حمله شیمیایی، ۱۰ نفر کشته شدند.^[۴]

پروفسور گرهارد فرایلینگر استاد و رئیس سابق بخش جراحی پلاستیک دانشگاه وین، با مشاهده وضعیت نخستین گروه بیماران ایرانی که به دلیل مصدومیت ناشی از سلاح شیمیایی در سال ۱۹۸۴به وین آورده شده بودند، راهی ایران شد و تلاش‌هایی برای اثبات استفاده صدام از سلاح شیمیایی انجام داد.^[۵][۶]

سرکوبی کردهای عراق[ویرایش]

عراق پیش از آغاز جنگ با ایران در سال ۱۹۷۴، سابقه استفاده از تسلیحات شیمیائی علیه کردهای این کشور را در کارنامه خود داشت.

جنگ ایران و عراق[ویرایش]

زمانی که در ابتدای جنگ و در مهر ۱۳۵۹ ارتش عراق از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرد، واکنش ایران اعتراض به این اقدام غیرانسانی بود. رادیوی رسمی عراق این اتهام را انکار نمود؛ ولی در طول عملیات رمضان و خیبر بمب‍های شیمیائی تولید عراق که به کمک توپخانه و هواپیما فرو می‌ریخت به شکل گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفت. در واقع عراقی‌ها نه‌تنها خط دفاعی رزمندگان ایران را با سلاح‌های شیمیائی می‌شکستند، بلکه از طیف گسترده‌ای از این سلاح‌ها علیه شهروندان غیرنظامی نیز استفاده می‌کردند.^[۷]

توسل عراق به سلاح‌های شیمیایی به‌طور محدود، از زمان آزادسازی خرمشهر بوده‌است، اما می‌توان کاربرد گسترده آن را پس از پیروزی‌های بزرگ ایران و شکست نیروهای عراق به ترتیب در عملیات‌های والفجر ۲، والفجر۴، خیبر و بدر دانست.^[۸]

از زمستان سال ۱۳۵۹ عراق شروع به استفاده از گلوله‌های شیمیایی نمود که غالباً ترکیبات اشک‌آور و تهوع زا و عصبی بود و موارد آن بسیار محدود و به نظر می‌رسید که، بیشتر جنبه آزمایشی داشته باشد.^[۹]

مناطق مورد حمله شیمیایی[ویرایش]

عملیات‌های نظامی[ویرایش]

در عملیات‌های زیر نیروهای عراقی از بمب‌های شیمیایی استفاده کردند.^[۱۶][۱۷]

بمباران سردشت[ویرایش]

بمباران شیمیایی سردشت بمبارانی بود که نیروی هوایی عراق از ۷ تیر۱۳۶۶ با استفاده از بمب‌های شیمیایی در چهار نقطه پرازدحام شهر سردشت (از توابع استان آذربایجان غربی) انجام شد. در این حمله ۱۱۰ نفر از ساکنان غیرنظامی شهر کشته و ۸۰۰۰ تن دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند.^[۱۸]

بمباران نودشه[ویرایش]

شهرستان «نودشه» از توابع پاوه است در نزدیکی مرز ایران و عراق در استان کرمانشاه قرار دارد. این شهر در سه نوبت هدف بمباران شیمیایی رژیم بعثی عراق قرار گرفت که بر اثر آن بیش از یکصد نفر از اهالی آن که اکثراً زن و کودک بودند کشته شدند. در این بمباران‌ها ۱۰۴ نفر کشته و تعداد زیادی از اهالی مصدوم شدند^[۱۹]

تعداد کشته‌ها[ویرایش]

در مجموع عراق در ۳۷۸ مورد حمله شیمیایی در طول هشت سال جنگ با ایران، موجب کشته و زخمی شدن بیش از ۵۰۰۰۰ نفر شد.^[۲۰]

استفاده در داخل عراق[ویرایش]

حمله شیمیایی به حلبچه[ویرایش]

حملهٔ شیمیایی به حلبچه که به کشتار حلبچه یا جمعهٔ خونین نیز شناخته می‌شود، یک نسل‌کشی مردم کرد بود که در ۱۶ مارس ۱۹۸۸ به وسیلهٔ بمباران شیمیایی توسط نیروهای دولتی عراقی در شهر حلبچهٔ کردستان عراق در طی روزهای پایانی جنگ ایران و عراق روی داد.

سرکوب شورش نجف و کربلا[ویرایش]

در سال ۱۹۹۱ صدام برای سرکوب مردم شیعه نجف و کربلا از مواد عامل اعصاب و CS استفاده کرد.^{[نیازمند منبع]}

تولیدکنندگان سلاح شیمیایی[ویرایش]

مواد اولیه و تجهیزات تولید از منابع مختلفی تأمین شدند. دولت عراق توان بومی گسترده‌ای برای ساخت سلاح داشت. علائم موجود روی بقایای بسیاری از بمب‌هایی که در حلبچه پیدا شده‌اند، نشان می‌دهد که ساخت اتحاد شوروی سابق بوده‌اند. داده‌های موجود از مشارکت ۸۵ شرکت آلمانی، ۱۹ شرکت فرانسوی، ۱۸ شرکت بریتانیایی و ۱۸ شرکت آمریکایی حکایت دارند^[۲۱]

تأثیرات[ویرایش]

مشکل مردم در شهر حلبچه این است که برای ساخت ساختمان‌های جدید، پی بنا کنده می‌شود، و در این هنگام توده‌هایی از گاز خردل که در زیر ساختمان جمع شده، آزاد می‌شود که اخیراً این مسئله باعث مرگ عده‌ای شده‌است.^[۲۲]

سرنوشت سلاح‌های شیمیایی[ویرایش]

عراق موفق نشد در جنگ خلیج فارس از این سلاح‌ها استفاده کند ولی پس از شکست در این جنگ براساس توافقنامهٔ آتش‌بس قبول کرد که همهٔ جنگ‌افزارهای شیمیایی و بیولوژیک خود را از بین برده و به بازرسان سازمان ملل اجازهٔ بازرسی از پایگاه‌های خود را بدهد. تحریم تجاری سازمان ملل تا زمانی که عراق تمامی شروط را اجرا نکرده بود باقی می‌ماند.

بیانیه‌های سازمان ملل[ویرایش]

بیانیه ۳۰ مارس ۱۹۸۴ شورای امنیت اولین واکنش شورا به کاربرد سلاح‌های شیمیایی در جنگ ایران و عراق محسوب می‌شود.^[۲۳] و دیگر بیانیه‌ها عبارتند از

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

منبع مطلب : fa.wikipedia.org

مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.

نقش آلمان در دستیابی عراق به سلاح‌های شیمیایی

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس- رحیم محمدی؛ در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که به مدت هشت سال ادامه داشت، کشور‌های زیادی در راستای حمایت از صدام و البته کسب منافع مالی بی‌شمار، برای فروش تسلیحات نظامی با یکدیگر رقابت می‌کردند؛ هرچند در نگاه اول این موضوع به نظر می‌رسد که در فروش اسلحه، مهمات و حتی تکنولوژی نظامی به عراق، دلالان نقش آفرین بودند، ولی میزان و حجم کمک‌ها به عراق در حدی بود که اگر بدون اطلاع دولت‌ها انجام نمی‌شد، به طور حتم عراق نمی‌توانست به سلاح‌های روز شرقی و غربی و تکنولوژی‌های پیشرفته نظامی دست یابد.

صدام در دوران هشت ساله جنگ با ایران متوجه شد هرکسی و هر کشوری می‌خواهد سهمی از درآمد‌های نفتی این کشور را عاید خود کند و این همان موضوعی بود که باعث شد تا عراق در آن دوران به عنوان یکی از پنج کشور عمده خریدار اسلحه در جهان معرفی شود و فروشندگان اسلحه از هر نقطه جهان دلالان خود را به این کشور می‌فرستادند تا نظر صدام را برای خرید سلاح از آن‌ها جلب کنند.

به همین منظور و به مناسبت فرا رسیدن هفته دفاع مقدس، خبرگزاری دفاع مقدس قصد دارد به صورت اجمالی، کمک‌های خارجی را که به ارتش بعث عراق شد، بررسی کند.

فروش بالگرد با همکاری ژاپن

آلمان غربی هم مثل سایر کشور‌های اروپایی به نفت خلیج فارس وابسته بود به همین جهت ۳۵ سال بعد از فاجعه هیروشیما، آلمان غربی می‌خواست تکنولوژی را در اختیار عراق قرار دهد تا این کشور بتواند گاز مسموم‌کننده، موشک دوربرد و حتی بمب هسته‌ای بسازد، در حالی که آلمان غربی به موجب قوانین موجود، مجاز به فروش اسلحه نبود.

نفس وجود صنایع تسلیحاتی در آلمان غربی در دهه‌های ۱۹۵۰ مخفی نگاه داشته شد. بدین ترتیب که پس از گذشت سال‌ها همان شرکت‌های آلمانی که در زمان هیتلر در تولید بمب فعالیت می‌کردند، یکی یکی از میان خاکستر‌های جنگ دوم جهانی سر برآوردند.

«ام بی بی» یکی از این شرکت‌ها بود که هواپیمای جنگی تولید می‌کرد؛ این شرکت در سال‌های آخر دهه ۱۹۷۰ در زمینه ساختن بالگرد‌های جنگی و موشک‌های کوتاه‌برد تاکتیکی، شرکت پیشگامی بود.

بالگرد ۱۱۷ BK

«ام بی بی» وقتی می‌دید عراق چه پول‌هایی را صرف خرید سلاح می‌کند، غبطه می‌خورد که چرا شوروی و فرانسه از جانب این فروش‌ها سود‌های بسیاری را تصاحب کنند، ولی این شرکت به دلیل ممنوعیت قانونی نتواند سهمی از این سود بادآورده را نصیب خود سازد.

بر این اساس شرکت «ام بی بی» کوشید تا با یافتن راه فرار قانونی سهمی از سود مورد اشاره را نصیب خود سازد؛ به همین خاطر سرانجام راه فرار قانونی را پیدا کرد و تصمیم گرفت به گروه‌های فروش بین‌المللی ملحق شود؛ از این رو با شرکت «آئروسپاسیال» فرانسه کنسرسیوم «اورومیس سایل» (موشک اروپایی) را به وجود آورد که هزاران موشک ضد تانک و ضد هواپیما در سطح جهانی و عمدتاً عراق به فروش رساندند.

شرکت «ام بی بی» چند فقره فروش عمده بالگرد به عراق را به طرق مختلف مخفی ساخت که نخستین فقره آن، شامل ۲۰ فروند بالگرد BO ۱۰۵ بود که در سال‌های ۱۹۸۲ و ۱۹۸۳ از مونیخ به بغداد ارسال می‌شد؛ البته این محموله‌ها ابتدا به سوئیس منتقل می‌کردند و در انجا شرکتی به نام «سوئیس ترانس آر» سلاح‌های آتش سریع ساخت سوئیس و سایر سلاح‌های لازم را بر روی آن‌ها نصب می‌کرد.

بعد از آن به اتریش فرستاده می‌شد و در آنجا شرکت «دنتسل» وسایل مخابراتی و کنترل آتش را بر روی آن‌ها به اصطلاح سوار می‌کرد بعد از آن نیز «ام بی بی» تعداد ۱۲ فروند بالگرد سبک حمل و نقل ۱۱۷ BK را به عراق فروخت که محصول این شرکت با کاواساکی ژاپن بود.

علاوه بر این «ام بی بی» در زمینه صنایع موشکی نیز با بغداد همکاری داشت. به طور مثال یکی از سلاح‌های ساخته شده توسط این شرکت که از طریق مصر به عراق فروخته شد، موج انفجاری آن مشابه با انفجار یک بمب کوچک اتمی بود.

احداث زرادخانه‌های سلاح‌های غیر متعارف

بعد‌ها آلمان غربی دوشادوش شیمی‌دان‌ها، مهندسان موشکی و دانشمندان هسته‌ای عراق کار کردند تا یکی از متنوع‌ترین زرادخانه‌های سلاح‌های غیر متعارف را که در هیچ جای دنیا یافت نمی‌شد، به وجود آورند. به عنوان مثال عراق در سال ۱۹۸۱ قراردادی به ارزش ۲۱/۴ میلیون مارک با شرکت «تیسن راینشتال تکنولوژی» امضاء کرد که به ظاهر قرارداد آزمایشگاه یک دانشگاه بود، اما با استناد به قرارداد امضا شده آزمایشگاه شیمیایی «دیاله» بود که در «تیسن سلمان پاک» در حومه «سوبره» بنا شد و با نصب تجهیزات خاصی قادر بود قوی‌ترین ترکیبات مسموم‌کننده از جمله «پنتاکلرور فسفر» را بسازد.

فعالیت ۱۰۰ شرکت آلمانی در بغداد

آلمانی‌ها در بغداد سخت به فعالیت افتاده بودند، خرید کالا‌های آلمان غربی از طرف عراقی‌ها روز به روز بیشتر می‌شد به نحوی که بیش از ۱۰۰ شرکت آلمانی در بغداد فعال بودند. تعدادی از این شرکت‌ها مقر دائمی خود را بغداد قرار داده بودند به عنوان مثال شرکت «کارل کولب جی‌ام بی اچ» شرکت شیمیایی متوسطی از گروه «دراییچ» یکی از این شرکت‌ها بود که نمایندگی آن در بغداد فعالیت می‌کرد.

«هلموت مایر» مدیر عامل شرکت «کارل کولب» و «فرانتسل» سهام دار عمده این شرکت با یک موسسه عراقی تازه تاسیس به نام «موسسه دولتی تولید آفت‌کش» (SEPP) قراردادی بستند که مجتمع کامل و بزرگ تولید سلاح شیمیایی را در سامره بنا کنند.

البته «هلموت مایر» می‌دانست که تولید گاز خفه‌کننده موضوعی است که در آلمان حساسیت برانگیز است؛ لذا می‌بایست با احتیاط کامل عمل می‌کرد. به همین جهت شرکتی به نام «پیلوت پلانت» در «دراییچ» دایر کرد تا کار طرح سامره را به آن واگذار کند.

ایجاد شش خط تولید سلاح شیمیایی

«کارل کولب» سرانجام شش خط تولید سلاح شیمیایی جداگانه به نام‌های «احمد»، «عانی»، «محمد»، «عیسی»، «مدار» و «قاضی» ایجاد کرد؛ بدین ترتیب که اولی را در سال ۱۹۸۳ و آخرین آن را در سال ۱۹۸۶ تکمیل کرد؛ این کارخانه از گاز خردل و اسید پروسیک تا گاز‌های عصبی «سارین» و «تابون» را تولید می‌کرد.

احداث پناهگاهی مجهز برای صدام

صدام از یک شرکت آلمانی در «اگسبورگ» به نام «بوسوائووکناور» خواست پناهگاه مطمئن‌تر و مجهزتری برای او در زیر کاخ ریاست جمهوری که در دست ساخت بود، بسازد. این پناهگاه در قعر ۳۰۰ پایی زیر رود دجله بنا می‌شد.

مشارکت زیمنس در طرح‌های موشکی

موسسه عمومی سعد در سال ۱۹۸۴ با «گیلد مایستر پروزکتا آو بایلفلد» شرکت سازنده ابزار ماشینی در آلمان غربی قراردادی را امضاء کرد که طرح، ساخت و راه اندازی یک مرکز تحقیق، توسعه و آموزش موشکی در نزدیکی موصل شهر شمالی عراق، مضمون و مفاد این قرارداد را تشکیل می‌داد. نام این طرح «سعد ۱۶» بود. این طرح معادل ۲۳۵ میلیون دلار و بنا به برآوردی، کل برنامه موشکی عراق، حدود ۹۵۰ میلیون دلار هزینه داشت.

در این طرح ۳۸ شرکت آلمان غربی فعالیت می‌کردند که در میان آن‌ها تعدادی از شرکت‌های بسیار بزرگ آلمانی مانند «ام بی بی»، «زیمنس»، «تیسن» و «راین» نیز حضور داشتند.

فروش ۸۶۰ میلیون دلار تکنولوژی

سطح همکاری‌های شرکت آلمانی «گیلد مایستر» با عراق در سطحی بود که فقط در سال ۱۹۸۴ رقمی معادل ۸۶۰ میلیون دلار تکنولوژی به عراق فروخت.

مشارکت در مجتمع شیمیایی «فلوجه» و «عکاشات»

شاید بلندپروازانه‌ترین طرح در میان همه پروژه‌ها مجتمع تازه تاسیس شیمیایی «فلوجه» بود که در ۶۰ کیلومتری غرب بغداد بر سر راه «رمادی» و نزدیک پایگاه هوایی «حبانیه» قرار داشت. در این پروژه کنسرسیومی از شرکت‌های آلمان غربی به رهبری «والتر توستی براسوائو» (WTB) و یک شرکت مشاور به نام «اینفراپلان» مشارکت داشتند.

کارخانه اصلی و اولیه این مجتمع را همان طراح کارخانه گاز سمی سامره، یعنی شرکت مهندسی آب WET از هامبورگ طرح ریزی کرد. بدین ترتیب ۱۰۰ تکنسین و کارگزار از آلمان غربی به عراق اعزام شدند تا بر ساخت و تاسیس خطوط تولید «سارین» و «تابون» نظارت کنند.

همچنین «کلاکنر اینداستریز» شرکت پتروشیمی آلمان غربی واقع در «دوریسبورگ» نیز در اوایل دهه ۱۹۸۰ مجتمع «عکاشات» را که نسخه دوم مجتمع فسفات «القائم» بود، احداث کرد؛ مجتمع‌هایی که جنگ افزار‌های شیمیایی تولید می‌کردند.

همچنین مجله آلمانی «اشترن» در گزارشی از صنایع بمب شیمیایی عراق، با اشاره به این‌که عراق از سال ۱۹۸۳ از این بمب‌ها علیه نیرو‌های ایرانی استفاده می‌کرد، نوشت: «وسعت منطقه کارخانه سموم جنگی عراق در نزدیکی شهر سامره، ۲۵ کیلومتر مربع بود که در آن دو ردیف سیم خاردار بلند داشت و به وسیله موشک‌های زمین به هوا از آن حفاظت می‌شد.»

اشترن افزود: «پس از آن‌که اسرائیل در سال ۱۹۸۱ مراکز اتمی را بمباران کرد و امید‌های عراق را برای استفاده از بمب‌های اتمی بر باد داد، عراق کارخانه سموم دفع آفات نباتی در سامره را تبدیل به کارخانه ساخت مواد سمی بمب‌های شیمیایی کرد و دست به ساخت «بمب اتمی فقرا» یعنی «گاز خردل»، «تابون» و «سارین» زد.

قسمت اعظم تأسیسات این کارخانه را شرکت آلمانی «پیلوت پلانت» برای قسمت‌های «احمد ۱ و ۲» این مجتمع را تامین کرده است.

کمک ۴۴۵ شرکت به راه افتادن ماشین جنگی عراق

ماشین مرگ‌آفرین صدام حسین تنها و تنها به یاری شرکت‌های غربی ساخته شد. قسمت اعظم ابزار‌های ماشینی، کامپیوتر‌ها و ابزار‌های آزمایشی مورد نیاز برای تولید موشک‌های دوربرد، بمب، گلوله، توپ و تفنگ را به صورت قانونی از شرکت‌هایی خریداری کرد که همگی پروانه صادراتی داشتند یک آمار سرانگشتی نشان می‌دهد که ۴۴۵ شرکت غربی در ساختن این ماشین مرگ و پرسود شرکت داشتند که یک‌سوم آن‌ها شرکت‌های آلمانی هستند.

امروزه دیگر ثابت شده است که بدون فن‌آوری آلمان، عراق قادر به تولید موشک‌های دوربرد «اسکاد B» نبوده است؛ فن‌آوری پیشرفته آلمان که در اختیار عراق قرار می‌گرفت به بغداد این امکان را می‌داد که برد موشک‌های اسکاد B را به ۶۰۰ کیلومتر افزایش دهد.

بدین ترتیب می‌توان گفت که دولت عراق از سال ۱۹۷۵ توسط ۸۰ کمپانی آلمانی، ۲۴ شرکت آمریکایی و حدود ۱۲ شرکت انگلیسی و چند شرکت سوئیسی، ژاپنی، ایتالیایی، فرانسوی، سوئدی، برزیلی و آرژانتینی تجهیزات دریافت کرد.

انتهای پیام/ ۲۳۱

منبع مطلب : defapress.ir

مدیر محترم سایت defapress.ir لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.

جواب کاربران در نظرات پایین سایت

مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.